(Cập nhật lần cuối ngày: 11/12/2024)
Diện tích Quảng Ninh là 6.208 km2, theo số liệu chính thức của Tổng cục Thống kê, rộng thứ 21 trong số 63 tỉnh, thành của Việt Nam.
Các tỉnh giáp ranh với Quảng Ninh:
Tỉnh Quảng Ninh, nằm ở vùng Đông Bắc Việt Nam, có vị trí địa lý chiến lược, tiếp giáp với nhiều tỉnh và quốc gia. Cụ thể:
- Phía Bắc:
- Trung Quốc (tỉnh Quảng Tây): Quảng Ninh có đường biên giới trên bộ dài khoảng 118 km, qua các huyện như Bình Liêu, Hải Hà và thành phố Móng Cái. Cửa khẩu quốc tế Móng Cái là điểm giao thương lớn giữa Việt Nam và Trung Quốc.
- Phía Tây Bắc:
- Tỉnh Lạng Sơn: Tiếp giáp qua khu vực miền núi phía Tây Bắc, có địa hình đồi núi trùng điệp.
- Phía Tây:
- Tỉnh Bắc Giang: Giáp qua vùng đồi núi và rừng tự nhiên, là ranh giới địa hình trung du của hai tỉnh.
- Phía Tây Nam:
- Tỉnh Hải Dương: Kết nối qua khu vực phía Nam tỉnh, gần thành phố Uông Bí và thị xã Đông Triều.
- Phía Nam và Tây Nam:
- Thành phố Hải Phòng: Tiếp giáp ở phía Nam qua sông Bạch Đằng, khu vực vịnh Hạ Long và Cát Bà có mối liên hệ chặt chẽ về giao thông và kinh tế.
- Phía Đông
- Biển Đông: Quảng Ninh có đường bờ biển dài khoảng 250 km, bao gồm nhiều hòn đảo lớn nhỏ như đảo Cô Tô, đảo Quan Lạn và vịnh Hạ Long nổi tiếng.
Các đơn vị hành chính của tỉnh Quảng Ninh:
Tỉnh Quảng Ninh có hệ thống hành chính bao gồm 13 đơn vị hành chính cấp huyện, được chia thành 4 thành phố, 2 thị xã, và 7 huyện. Cụ thể:
1. Các thành phố trực thuộc tỉnh
- Thành phố Hạ Long (trung tâm tỉnh lỵ):
- Là trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị của tỉnh.
- Diện tích: khoảng 1.119 km².
- Nổi tiếng với vịnh Hạ Long, Di sản Thiên nhiên Thế giới.
- Thành phố Cẩm Phả:
- Diện tích: khoảng 481 km².
- Là trung tâm khai thác than lớn nhất của tỉnh.
- Thành phố Móng Cái:
- Diện tích: khoảng 518 km².
- Nằm ở cửa khẩu quốc tế Móng Cái, giáp Trung Quốc.
- Thành phố Uông Bí:
- Diện tích: khoảng 258 km².
- Nổi tiếng với danh thắng Yên Tử, nơi phát tích Thiền phái Trúc Lâm.
2. Các thị xã
- Thị xã Đông Triều:
- Diện tích: khoảng 397 km².
- Là vùng đất có truyền thống văn hóa và lịch sử lâu đời, nổi bật với khu di tích Nhà Trần.
- Thị xã Quảng Yên:
- Diện tích: khoảng 312 km².
- Gắn liền với các di tích lịch sử và khu vực đầm phá ven biển.
3. Các huyện
- Huyện Ba Chẽ:
- Diện tích: khoảng 576 km².
- Khu vực miền núi, với dân cư chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số.
- Huyện Bình Liêu:
- Diện tích: khoảng 471 km².
- Nằm ở vùng biên giới, có các lễ hội và văn hóa đặc sắc của người Tày, Dao.
- Huyện Cô Tô:
- Diện tích: khoảng 46 km².
- Gồm quần đảo Cô Tô, nổi tiếng với du lịch biển.
- Huyện Đầm Hà:
- Diện tích: khoảng 410 km².
- Phát triển nông nghiệp, đặc biệt là nuôi trồng thủy sản.
- Huyện Hải Hà:
- Diện tích: khoảng 495 km².
- Gần cửa khẩu Móng Cái, có tiềm năng kinh tế lớn.
- Huyện Hoành Bồ (nay đã sáp nhập vào thành phố Hạ Long từ 2020):
- Khu vực trung du và miền núi, có nhiều tiềm năng phát triển du lịch sinh thái.
- Huyện Tiên Yên:
- Diện tích: khoảng 646 km².
- Nổi tiếng với văn hóa dân tộc thiểu số và các đặc sản địa phương.
Đặc điểm địa hình trên diện tích Quảng Ninh:
Tỉnh Quảng Ninh có địa hình đa dạng và phức tạp, là sự kết hợp giữa núi, đồng bằng ven biển, và biển đảo. Đây là một tỉnh có đặc điểm địa hình đặc biệt, chia thành ba vùng chính:
1. Địa hình núi và trung du
- Phân bố: Chiếm phần lớn diện tích phía Bắc và Tây của tỉnh, thuộc các huyện miền núi như Bình Liêu, Tiên Yên, Ba Chẽ, và phía Tây Hạ Long.
- Đặc điểm:
- Là vùng đồi núi thấp và trung du, có độ cao trung bình từ 300 – 1.500m.
- Dãy núi Đông Triều chạy dọc theo hướng Đông Bắc – Tây Nam là dãy núi chính, với đỉnh cao nhất là núi Am Váp (1.094m).
- Địa hình chia cắt mạnh, xen kẽ các thung lũng hẹp và các con suối nhỏ.
2. Địa hình đồng bằng ven biển
- Phân bố: Tập trung ở khu vực ven biển phía Nam tỉnh, tại thành phố Hạ Long, thị xã Quảng Yên, huyện Hải Hà, và Đầm Hà.
- Đặc điểm:
- Là vùng đất phù sa màu mỡ do các con sông lớn bồi đắp, như sông Ka Long, sông Tiên Yên, và sông Bạch Đằng.
- Đồng bằng ven biển nhỏ hẹp, nhiều nơi bị chia cắt bởi các núi đá vôi hoặc các vịnh biển.
- Có nhiều đầm phá, cửa sông, và vùng ngập mặn, tạo điều kiện phát triển nông nghiệp, thủy sản và rừng ngập mặn.
3. Địa hình biển đảo
- Phân bố: Phía Đông và Đông Nam, kéo dài ra Biển Đông với hàng trăm hòn đảo lớn nhỏ.
- Đặc điểm:
- Đường bờ biển dài khoảng 250 km, có nhiều vịnh nổi tiếng như vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long, cùng với các đảo như Cô Tô, Quan Lạn, và Ngọc Vừng.
- Các đảo và bán đảo có địa hình đa dạng, từ núi đá vôi với các hang động kỳ thú đến bãi biển hoang sơ.
- Khu vực biển đảo có hệ sinh thái phong phú, là trung tâm du lịch sinh thái biển nổi bật của Việt Nam.
4. Sông ngòi và hồ đập
- Hệ thống sông ngòi:
- Mạng lưới sông chảy từ núi xuống biển, tạo thành các con sông ngắn nhưng có lưu vực lớn.
- Các sông chính: sông Ka Long, sông Tiên Yên, sông Hà Cối, và sông Bạch Đằng.
- Hồ nước lớn:
- Hồ Yên Lập, hồ Khe Chè, và các hồ chứa nước khác phục vụ thủy lợi, thủy sản và cấp nước sinh hoạt.
5. Đặc điểm địa hình nổi bật
- Địa hình đa dạng, có sự chuyển tiếp từ vùng núi cao xuống trung du, đồng bằng và ven biển.
- Địa hình núi đá vôi ở vịnh Hạ Long và Bái Tử Long là độc đáo nhất, với các hang động, thung lũng kín, và hàng nghìn đảo nhỏ.
- Tỉnh nằm ở vùng đầu mối giao thông giữa các tỉnh miền núi phía Bắc, vùng đồng bằng sông Hồng, và Biển Đông, đóng vai trò chiến lược trong phát triển kinh tế và du lịch.