(Cập nhật lần cuối ngày: 11/12/2024)
Diện tích Hà Nội là 3.358,6 km2 theo số liệu chính thức từ Tổng cục Thống kê, rộng thứ 41/63 tỉnh thành của Việt Nam.
Sau khi mở rộng địa giới hành chính vào năm 2008 (sáp nhập toàn bộ tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh của tỉnh Vĩnh Phúc, và 4 xã thuộc huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình), Hà Nội trở thành thành phố trực thuộc trung ương có diện tích lớn thứ hai cả nước, chỉ sau Thành phố Hồ Chí Minh.
Các tỉnh giáp ranh của thành phố Hà Nội
Thành phố Hà Nội, nằm ở trung tâm vùng đồng bằng sông Hồng, giáp ranh với 8 tỉnh theo các hướng như sau:
- Phía bắc: Giáp tỉnh Thái Nguyên và tỉnh Vĩnh Phúc.
- Phía đông: Giáp tỉnh Bắc Giang và tỉnh Hưng Yên.
- Phía tây: Giáp tỉnh Hòa Bình và tỉnh Phú Thọ.
- Phía nam: Giáp tỉnh Hà Nam.
Các đơn vị hành chính thuộc thành phố Hà Nội
Thành phố Hà Nội có 30 quận, 1 thị xã và 18 huyện, chia thành các đơn vị hành chính cấp quận, huyện và thị xã. Cụ thể như sau:
1. Các quận (12 quận)
- Ba Đình
- Hoàn Kiếm
- Tây Hồ
- Long Biên
- Cầu Giấy
- Đống Đa
- Hai Bà Trưng
- Hoàng Mai
- Thanh Xuân
- Nam Từ Liêm
- Bắc Từ Liêm
- Sơn Tây (quận trung tâm của thị xã Sơn Tây)
2. Các huyện (18 huyện)
- Ba Vì
- Chương Mỹ
- Đan Phượng
- Hoài Đức
- Mê Linh
- Mỹ Đức
- Phú Xuyên
- Phúc Thọ
- Quốc Oai
- Thạch Thất
- Thanh Oai
- Thanh Trì
- Thường Tín
- Tuy Phương
- Ứng Hòa
- Sơn Tây (thị xã Sơn Tây cũng thuộc Hà Nội)
3. Thị xã Sơn Tây
- Thị xã Sơn Tây, một khu vực thuộc huyện Sơn Tây trước đây, nay được công nhận là một thị xã thuộc Hà Nội.
Đặc điểm địa hình trên diện tích Hà Nội
Đặc điểm địa hình của thành phố Hà Nội khá đa dạng, với sự kết hợp giữa đồng bằng, đồi núi, và khu vực ven sông. Cụ thể, các đặc điểm địa hình chính của Hà Nội như sau:
1. Đồng bằng sông Hồng
- Hà Nội nằm chủ yếu trong đồng bằng sông Hồng, với địa hình chủ yếu là đồng bằng phù sa màu mỡ, rất phù hợp cho phát triển nông nghiệp.
- Vùng đồng bằng này có độ cao thấp, dao động từ 5-20 mét so với mực nước biển, và là nơi sinh sống của phần lớn dân cư thành phố.
2. Vùng đồi núi thấp ở ngoại thành
- Về phía tây và tây bắc, Hà Nội có các khu vực đồi núi thấp, đặc biệt là các huyện Ba Vì, Thạch Thất, Phú Xuyên và một phần huyện Chương Mỹ.
- Núi Ba Vì (cao 1.296 m) là điểm cao nhất của Hà Nội, nằm trong dãy núi Ba Vì nổi tiếng, với cảnh quan thiên nhiên phong phú và khí hậu mát mẻ, tạo điều kiện phát triển du lịch sinh thái.
3. Hệ thống sông ngòi
- Hà Nội có mạng lưới sông ngòi chằng chịt, với các con sông lớn như sông Hồng, sông Đuống, sông Tích, sông Nhuệ và các nhánh sông nhỏ khác.
- Sông Hồng là dòng sông chính, chia thành phố thành hai phần, và là yếu tố quan trọng trong việc bồi đắp phù sa và cung cấp nguồn nước cho cả sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp.
4. Vùng trũng và đất ngập nước
- Hà Nội có một số khu vực trũng, đặc biệt là vùng ven sông Hồng và sông Đuống, nơi đất đai thấp và thường xuyên bị ngập vào mùa mưa, tạo nên những khu vực đất phù sa màu mỡ.
- Những vùng này chủ yếu là khu vực canh tác nông nghiệp, bao gồm trồng lúa và các loại cây màu.
5. Vùng đô thị hóa và phát triển
- Khu vực nội thành Hà Nội chủ yếu có địa hình bằng phẳng, với một số khu vực thấp hơn sông Hồng.
- Quá trình đô thị hóa đã làm thay đổi nhiều khu vực, đặc biệt ở các quận trung tâm như Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, nơi có mật độ dân cư cao và hệ thống giao thông phát triển.
6. Vị trí gần biển và ảnh hưởng thủy văn
- Mặc dù Hà Nội không giáp biển, nhưng vị trí của thành phố gần các cửa sông lớn và có hệ thống sông ngòi chằng chịt, khiến thủy văn của thành phố rất quan trọng trong phát triển nông nghiệp và các hoạt động kinh tế khác. Hà Nội cũng chịu ảnh hưởng của các hiện tượng như lũ lụt, triều cường từ các con sông lớn.